दुई देशीय सम्बन्ध बिस्तार र समिक्षा

नेपाल भारत आदिवासी जनजाति मैत्री संघद्वारा आयोजित कार्यक्रमहरूले नेपाल र भारतका जनता जनता बिच भनुम वा दुई देशीय आदिवासी जनजातिहरूबीच ऐक्यबद्धता, सांस्कृतिक सम्बन्ध, र सहकार्यलाई बलियो बनाउने कार्य गर्दै आएका छन्।

जस्ले दुई देशीय मैत्रीपूर्ण सम्बन्धबिस्तारमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ।नेपाल र भारतको सम्बन्ध अन्तर्निर्भर, रगत, रोटीबेटी,गोरखा रेजिमेण्ट, धार्मिक,साँस्कृतिक मजबुत सम्बन्ध छ। जुन सम्बन्धलाई एक दर्शक देखि नेपाल भारत मैत्रीपूर्ण सम्बन्ध लागि काम गर्दै ६ सयको संख्या भन्दा बढी सानो ठूलो कार्यक्रम गरियो, यो कुरा सुनाउन पाउँदा गर्भको अनुभव हुन्छ।

यो ऐतिहासिक क्षणमा हिजोका दिनमा हामीले बर्षमा ठुला एक एक महिना एक एक कार्यक्रम गरि १२ वटा र सानो सानो हप्ता पिच्छे गरेर ४८ वटा गरेर ६० वटा कार्यक्रम नियमित गर्ने गरिएकोमा अब हामीले महिनाम एउटा कार्यक्रम गर्ने गरि बार्षिक १२ वटा कार्यक्रम गर्ने तर राष्ट्रलाई आर्थिक बिकासमा जोड्ने विभिन्न संघसंस्था र सरकार संग मिलेर राष्ट्रिय गौरवको परियोजना निर्माणमा नेपाल बनाउन पहल गर्ने गरि नेपाल सरकार र भारत सरकार दुई देशीय साझेदारी कार्यक्रममा नेपालमा लगानी गर्ने कार्यक्रममा काम सहित अबलोकन गर्ने गरि अगाडि बढ्ने लक्ष्यका साथ अगाडि बढ्ने देखिने काम गर्ने भिजन मिसन राखिएको छ।केही परियोजना निर्माण गर्ने प्रस्ताब पनि गरिएको छ।भारत सरकारले नेपाल सरकारलाई दिने अनुदानमा जम्मा लगानीको ४०% नेपाली आदिवासी जनजाति समुदायको र राष्ट्रियताको हितमा, नेपाल भारत आदिवासी जनजाति मैत्री संघले सिफारिस गरेको ठाउँमा लगानी गर्नुपर्छ भन्ने हाम्रो अनुरोध र चाहाना पनि छ।

हामीले एक दर्शकमा सानो ठूलो ६सय संख्यामा भन्दा बढी कार्यक्रम गरिसकेको कुरा जानकारी गराउदै यो बर्ष ऐतिहासिक महत्त्वपूर्ण कार्यक्रम गरेको बारेमा र राष्ट्रिय गौरबको परियोजना गर्ने सन्दर्भ यहाँ कार्यक्रम समिक्षा सहित यो लेख प्रस्तुत गरेका छौ।

भारतको गणतन्त्र दिबसमा गरिएको कार्यक्रम “अमृत प्रवचन अमृत भोजन” कार्यक्रम उद्देश्य र महत्त्व बारेमा :

१. अमृत प्रवचन र अमृत भोजन: समाजमा आध्यात्मिक चेतना, भाइचाराको भावना, र साझा पहिचानलाई बलियो बनाउने प्रयास भयो ।
2. पवित्र दिव्यधाँम देबघाट टावर: धार्मिक पर्यटनको प्रवर्द्धन गर्दै नेपाललाई आध्यात्मिक केन्द्रको रूपमा विकास गर्ने विश्व ध्यानाकर्षण नेपालमा गराउने करोड धार्मिक पर्यटन नेपालमा आउने बाताबरण तयार गर्न विश्वका राष्ट्र तथा सरकार प्रमुखहरूलाई पबित्र भूमिमा आउने अबसर प्रदान गर्न योजना प्रस्ताबना गरियो ।
3. लुम्बिनीमा पनि बुद्ध बर्थिङ्ग स्थल: विश्वभरका बौद्ध अनुयायीहरूलाई आकर्षित गर्ने, बुद्ध जन्मस्थलको ऐतिहासिक महत्त्वलाई उजागर गर्ने समग्र विश्व ध्यानाकर्षण गर्न बुद्व बर्थिङ्ग स्थल निर्माण गर्ने अबधारणा सारियो।
4. नेपाल-भारत आदिवासी जनजाति मैत्री तथा म्यूजियम भवन: साझा पहिचान र सांस्कृतिक सम्पदालाई जोगाउने, अनुसन्धान र पर्यटन प्रवर्द्धन गर्ने माध्यम हुने गरि चितवन बिश्व बन्य जन्तु को राजधानी पनि भएकोले विश्वको आदिवासी जनजातिहरूको ध्यानाकर्षण चितवनमा गराउन म्यूजियम भबनको प्रस्ताबना गरि निर्माण गर्ने घोषणा गरियो ।
5. ४ दिने साझा एकता महान ल्होसार कार्यक्रम: बहुजातीय, बहुसांस्कृतिक नेपाललाई एकताबद्ध गर्ने, विश्वभर नेपाल र नेपालीको पहिचान स्थापित गर्ने साँस्कृतिक पहिचानको संरक्षण सम्बोर्धन गरि तीन महिना सम्म सबै चरणको ल्होछार मनाउने र ४ दिन सबै आदिवासी जनजाति एकै ठाउँमा बसेर ल्होछार मनाउने नयाँ युगको शुरूवात गरियो र नेपालको राष्ट्रिय अर्थतन्त्र बिकास टेवा पुग्ने गरि साँस्कृतिक पहिचान र पर्यटनको बिकासमा जोडेर सबै ल्होछार मनाउने सबैले मनाउने भन्ने राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय सन्देश नेपालबाट दिने कल्चरको शुरूवात गरियो भने पुस १ गते देखि फागुन ३० सम्म नेपाली आदिवासी जनजाति राष्ट्रियताहरूले साँस्कृतिक पहिचान सहित हिमाल, पहाड र तराईमा बसोबास गर्ने आदिवासी जनजाति समुदायको ल्होछारहरू “साझा एकता महान ल्होसार कार्यक्रमलाई साँस्कृतिक पर्यटन कार्यक्रममा जोडेर विश्वका सबै देशका मानुभाबहरूलाई निम्तो गरेर ल्होसार मनाउदा अर्थ उत्पादन नेपाल रोजगार सृजना र राष्ट्रिय अर्थतन्त्र टेवा राज्यको पुग्ने कुराको ठम्याइ सहित नयाँ सन्देश दियो अब यसलाई ब्यबहारमा लागू गर्न पहल कदमी लिन नेपाल सरकारले काम गर्नुपर्छ। सरकारलाई हार्दिक अनुरोध पनि छ।
सन्देश र फाइदा
नेपाल र भारतका आदिवासी जनजातिहरूबीच साझा पहिचानको पुनर्जागरण।
धार्मिक, सांस्कृतिक, र पर्यटकीय केन्द्रहरूको विकासले आर्थिक वृद्धि।
अन्तर्राष्ट्रिय जगतमा नेपालको धार्मिक, सांस्कृतिक, र ऐतिहासिक महत्त्वलाई मजबुत बनाउने।
नेपालभित्र सामाजिक एकता र समृद्धि ल्याउने अभियानको रूपमा यसलाई अगाडि बढाउने।
यी सबै पहलहरूले नेपाललाई विश्व ध्यान केन्द्रित गर्ने देश बनाउने दिशामा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छ।
नेपाल भारत आदिवासी जनजाति मैत्री संघको सन्देश
नेपाल भारत आदिवासी जनजाति मैत्री संघको मूल सन्देश भनेको साझा पहिचान, सांस्कृतिक एकता, र सहअस्तित्वको प्रवर्द्धन हो।
सन्देशको सार
1. नेपाल र भारतका आदिवासी जनजातिहरू एउटै मूलका सन्तान हुन्, जसले साझा संस्कृति, भाषा, र परम्पराहरूलाई जोगाएर एकअर्कासँग सहकार्य गर्नुपर्छ।
2. धार्मिक र सांस्कृतिक सम्पदाको संरक्षणले नेपाललाई विश्वको आध्यात्मिक केन्द्र बनाउनेछ र यसले पर्यटन, अर्थतन्त्र, र अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धलाई सुदृढ गर्नेछ।
3. साझा उत्सव र पर्वहरूले जातीय, धार्मिक, तथा भौगोलिक सीमाहरूलाई तोडेर एकता र भाइचारा कायम गर्छन्।
4. नेपालको सांस्कृतिक र ऐतिहासिक धरोहरलाई विश्वमञ्चमा उजागर गरेर नेपाली पहिचानलाई मजबुत बनाउने उद्देश्य।
5. सामाजिक न्याय, आत्मनिर्भरताको सिद्धान्त, र आदिवासी समुदायहरूको हकअधिकारको सुनिश्चितता।
६. नेपालमा”आदिवासी जनजाति मन्त्रालय” संघ सरकारले अबिलम्ब गठन गर्नुपर्ने।
संघले आयोजना गरेका कार्यक्रमहरू र भविष्यमा निर्माण हुने धार्मिक-सांस्कृतिक केन्द्रहरूले नेपाललाई विश्वभर चिनाउने, आर्थिक वृद्धिलाई प्रवर्द्धन गर्ने, र सामाजिक एकतालाई बलियो बनाउने दिशामा ठोस योगदान गर्नेछन्।
नेपाल भारत आदिवासी जनजाति मैत्री संघको सन्देश
नेपाल र भारतका आदिवासी जनजातिहरू एउटै मूलका सन्तान हुन्, जसले साझा संस्कृति, भाषा, र परम्पराहरूलाई जोगाएर एकअर्कासँग सहकार्य गर्नुपर्छ।
यस सन्देशको अर्थ र महत्त्व:
ऐतिहासिक एवं सांस्कृतिक सम्बन्ध: नेपाल र भारतका आदिवासी जनजातिहरूको जरा एउटै छ, जसले साझा परम्परा, भाषा, धर्म, र जीवनशैलीलाई जोड्छ।
सहकार्यको आवश्यकता: दुवै देशका आदिवासी समुदायहरूबीच आपसी सहयोग, व्यापार, पर्यटन, बिज्ञान प्रविधि र सांस्कृतिक आदानप्रदानलाई प्रवर्द्धन गर्नुपर्छ।
पहिचानको संरक्षण: आधुनिकरण र विश्वीकरणको प्रभावले आदिवासी समुदायको मौलिक संस्कृति हराउने खतरालाई रोक्न संयुक्त प्रयास आवश्यक छ।
सामाजिक एकता र विकास: साझा पहिचानको भावना बलियो भए मात्र समृद्धि, न्याय, र समान अवसर सुनिश्चित हुन सक्छ।
नेपाल भारत आदिवासी जनजाति मैत्री संघले जनजातीय पहिचान, संस्कृति, र परम्पराको रक्षा गर्दै आपसी भाइचारालाई मजबुत पार्ने सन्देश प्रवाहित गरेको छ। “हामी एउटै मूलका सन्तान हौं, एकता र सहकार्य नै हाम्रो शक्ति हो।”
साझा उत्सव र पर्वहरूले जातीय, धार्मिक तथा भौगोलिक सीमाहरूलाई तोडेर एकता र भाइचारा कायम गर्छन्।
यस सन्देशको अर्थ र महत्त्व:
जातीय र धार्मिक विभाजनभन्दा माथि उठ्ने प्रयास: नेपाल र भारतका विभिन्न आदिवासी जनजातिहरूबीच भिन्न संस्कृति, परम्परा, र भाषाहरू भए पनि उनीहरूबीच साझा ऐतिहासिक सम्बन्ध छ। साझा उत्सवहरूले यी भिन्नताहरूलाई हटाएर एकताको सन्देश दिन्छन्।
सांस्कृतिक विविधताको सम्मान: ल्होसार, इन्द्रजात्रा, छठ, होली, दशैं, तिहार जस्ता पर्वहरू सबै जातजाति र समुदायले मिलेर मनाउँदा समाजमा आपसी मेलमिलाप र सम्मान बढ्छ।
भौगोलिक सीमाभन्दा माथि उठ्ने एकता: नेपाल-भारत सीमामा रहेका आदिवासी जनजातिहरूले साझा परम्परा मनाउने परिपाटीलाई निरन्तरता दिनु जरुरी छ, जसले राजनीतिक सीमाभन्दा पनि जनताको आत्मीय सम्बन्ध बलियो बनाउँछ।
सामाजिक सद्भावको प्रवर्द्धन: जब फरक समुदायका मानिसहरूले एउटै मञ्चमा उभिएर पर्वहरू मनाउँछन्, त्यसले समाजमा भाइचाराको भावना बढाउँछ र आपसी वैमनस्यता हटाउन सहयोग गर्छ।
नेपाल भारत आदिवासी जनजाति मैत्री संघको प्रयासले जातीय, धार्मिक, र भौगोलिक सीमाहरूलाई तोड्दै, साझा पहिचान र एकताको भावना प्रवर्द्धन गर्ने लक्ष्य राखेको छ। “संयुक्त उत्सवले एकता बढाउँछ, विविधताभित्रको शक्ति हाम्रो पहिचान हो।”
नेपालको सांस्कृतिक र ऐतिहासिक धरोहरलाई विश्वमञ्चमा उजागर गरेर नेपाली पहिचानलाई मजबुत बनाउने उद्देश्य।
यस सन्देशको अर्थ र महत्त्व:
नेपालको अद्वितीय पहिचान: नेपालमा भगवान बुद्धको जन्मस्थान लुम्बिनी, पवित्र हिन्दू तीर्थस्थल पशुपतिनाथ, जनकपुर, तथा अन्य ऐतिहासिक-सांस्कृतिक सम्पदाहरू छन्। यी स्थलहरूलाई अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा प्रवर्द्धन गरेर नेपाललाई वैश्विक ध्यान केन्द्रित गराउनुपर्छ।
विश्वसमुदायलाई नेपालको धरोहर चिन्न प्रेरित गर्ने: नेपालका आदिवासी जनजातिहरूको संस्कृति, परम्परा, भाषा, भेषभूषा, र मौलिक जीवनशैलीलाई विश्वसामु प्रचार गरी अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा नेपालको विशेषता स्थापित गर्ने।
सांस्कृतिक कूटनीति: नेपालका धार्मिक तथा सांस्कृतिक सम्पदाहरूको प्रवर्द्धनले अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध सुधार्न मद्दत गर्छ, जसले नेपाललाई धार्मिक पर्यटनको केन्द्र बनाउन सक्छ।
अर्थतन्त्रमा टेवा: सांस्कृतिक सम्पदाको प्रचार-प्रसारले पर्यटन प्रवर्द्धन गराउँछ, जसले आर्थिक समृद्धि ल्याउनेछ।
नेपाल र नेपालीको गरिमा बढाउने: नेपालका मौलिक कला, संस्कृति, इतिहास, तथा धर्मलाई अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा प्रचार गरेर नेपाली पहिचानलाई अझ मजबुत बनाउने।
नेपाल भारत आदिवासी जनजाति मैत्री संघले नेपालको सांस्कृतिक धरोहरलाई विश्वभर फैलाउने, नेपाली पहिचानलाई स्थापित गर्ने, र नेपाललाई आध्यात्मिक तथा सांस्कृतिक पर्यटनको केन्द्र बनाउने उद्देश्य लिएको छ। “नेपालको संस्कृति हाम्रो पहिचान हो, यसलाई विश्वभर चिनाउने हाम्रो दायित्व।”
सामाजिक न्याय, आत्मनिर्भरताको सिद्धान्त, र आदिवासी समुदायहरूको हकअधिकारको सुनिश्चितता।
यस सन्देशको अर्थ र महत्त्व:
सामाजिक न्यायको प्रत्याभूति: आदिवासी जनजातिहरूको हकअधिकार सुनिश्चित गर्न कानूनी, सामाजिक, र राजनीतिक रूपमा उचित स्थान दिनुपर्छ। सबै नागरिकले समान अवसर पाउनु पर्छ।
आत्मनिर्भरता र सशक्तिकरण: शिक्षामा पहुँच, आर्थिक अवसर, रोजगार सिर्जना, र सीप विकासका माध्यमबाट आदिवासी समुदायलाई आत्मनिर्भर बनाउन आवश्यक छ।
सांस्कृतिक तथा भाषिक अधिकार: आदिवासी जातजातिको भाषा, संस्कृति, धर्म, परम्परा, र पहिचानलाई संरक्षण तथा प्रवर्द्धन गर्नुपर्ने हुन्छ।
नीतिगत सुधार र सहभागिता: सरकार तथा अन्य निकायहरूले आदिवासी समुदायका प्रतिनिधिहरूलाई निर्णय प्रक्रियामा सहभागी गराएर नीति निर्माण गर्नुपर्छ।
समाजमा समावेशीकरण: आदिवासी समुदायलाई समाजको मूलधारमा ल्याउन उनीहरूको परम्परागत ज्ञान, कला, र सीपलाई प्रोत्साहन गर्नुपर्छ।
नेपाल भारत आदिवासी जनजाति मैत्री संघले सामाजिक न्याय, आत्मनिर्भरता, र हकअधिकारको सुनिश्चितता गर्दै आदिवासी समुदायलाई सशक्त बनाउन प्रतिबद्ध रहेको छ। “समानता, न्याय, र आत्मनिर्भरता नै सशक्त समाजको आधार हो।”
नेपाल भारत आदिवासी जनजाति मैत्री संघले अरूले गरेको भन्दा फरक पहिचानमा समग्र दुई देशिय हितमा असल नजिनजिकै मैत्रीपूर्ण मित्र राष्ट्र संग अरू देशहरू भन्दा तीन गुना मिलेर काम गर्दा दुई देशीय हितमा र समग्र नेपालको आर्थिक बिकासमा काम गर्न सकिन्छ भन्ने ठम्याइ छ।यसका लागि दुई देशका सरकार प्रमुखहरू मिलेर काम गर्नुको बिकल्प छैन सबैलाई चेतना भया!